ZAMANIN RUHU ( zeitgeist)

Zeitgeist

Ya da Google’da en çok ne ararız?

Bir şeyler olup bitiyor ve bazı kavramlar beklenmedik bir biçimde meşhur oluyor, hepimizin diline dolanıyor. Kısa bir süre içinde söz konusu kavramın asıl anlamı ortadan kalkıyor ve gündelik konuşmalarımızda sık kullanılan bir kalıba dönüşüyor.

Google’da internet kullanıcılarının en çok aradığı sözcüklerin günümüzde ne kadar önemli olduğunu bilmeyen yok. Çünkü bu kavramları kullanmak web sitenizin, bloğunuzun, sayfanızın Google aramalarının üst sıralarında yer alması anlamına geliyor ve bu da bu işten para kazananlar için kar anlamı taşıyor. Bu nedenle Google en çok aranan kelimeleri bir yıl geriden açıklıyor.

Google,  "Zeitgeist", yani “Zamanın Ruhu” kavramını şöyle tanımlıyor;

“ Belirli zamanların ruhu ve genel ortamı, Google'da her gün aranan milyonlarca kelimenin toplamına bakılarak anlaşılabilir. Yani, bu rapora bakarak, Google'da yapılan aramalar ışığında, insanlığın o sene içerisinde en çok nelerle ilgilendiğini, nelere karşı merak duyduğunu ve o yıl içindeki en önemli dönüm noktalarını görebilirsiniz.”

Bu da demek oluyor ki bizim internet başında zaman geçirmek için yaptığımız aramalarla şekilleniyor zamanımızın ruhu…

“Zamanın Ruhu” aslında felsefi bir kavram... 18. yüzyıl, Yeni Zamanlar sözcüğünü kullanırken, aynı zamanda da yeni bir paradigmanın oluşmasını belirler. Bunlar devrim, ilerleme, özgürleşme evrim, bunalım, zamanın ruhu gibi kavramlardır. Tüm bu kavramlar modernliğin başlangıcını oluşturan Hegel için anahtar terimlerdir.

 Hegel, "Tinin Görüngübilimi" adlı eserinde, içinde olduğumuz zamanın, ( Hegel’in sözünü ettiği zaman, 18. yüzyılın sonu ve 19. yüzyılın başlangıcıdır. Yani Fransız İhtilalı’nın başlattığı zaman…)  bir Zeitgeist (zaman ruhu) olduğunu yazar. Bunun bir geçiş dönemi olduğunu belirtir. Yani hızlı gelişmenin bilinci ve değişik bir geleceğin beklentisi arasında tüketilen bir geçiş anından bahseder. Hegel’e göre bu dönem yeni bir şey beklenmekte, hazırlanıp durmaktadır. Yeni bir dünya kurulacaktır. Bu yeni dünya eskisinden ayrıldığı ve geleceğe doğru açıldığı için tarihi bir dönemin başlangıcı söz konusudur. Yani zamanın ruhu böyle ciddi ve felsefi bir kavram… Fakat gelin görün ki zamanımız felsefe zamanı değil.  Şimdi ben size bu durumu bir örnekle açıklamaya çalışayım.

Diyelim ki 2010 yılında belirli bir zaman diliminde Türkiye’deki kullanıcılar en çok şu kavramları aramış olsun;

Rihanna, Justin Bieber, İphone 4, Milliyet, Deniz Baykal, Mustafa Ceceli…

Alın işte size zamanımızın ruhu… Eğer sitenizin ya da blogunuzun aramalarda üst sıralarda yer almasını istiyorsanız bu kavramları sıklıkla kullanmanız gerekiyor. Ama öyle rastgele sıralamıyorsunuz bu kavramları. Bir cümle içinde kullanmanız şart. Biz Facebook’taki Kıvanç Nalça Fan Klüp sayfamızda bazen eğlenmek için bir oyun oynarız. Üyelere alakasız beş kelime veririm ve onlar da bu kelimelerle eğlenceli şiirler yazar. Yazılanları okur okur güleriz.  Bu da onun gibi bir şey. Şiir olmasa da şöyle bir cümle kurabilirsiniz;

“ Rihanna ile Justin Bieber İphone 4’lerinde Milliyet gazetesi okurken Deniz Baykal görmüş, ‘Siz biraz Mustafa Ceceli dinleyin.’ demiş.”

Böyle şeylerle uğraşmanın kime ne faydası olur bilmem ama Zeitgeist kavramını daha derin yorumlayan insanlar da yok değil.

2007 yılının Haziran ayında internette yayınlanan Zeitgeist adlı bir belgesel var. Din, para ve 9/11 olaylarıyla ilgili olan belgesel zeitgeistmovie.com. üzerinden yayınlandı. Ekim 2008’de ise belgeselin ikinci bölümü Addendum (eklenenler) yine internette yayınlandı. Zeitgeist’ı 60 milyondan fazla insanın izlediği söyleniyor. Günde yaklaşık 40 bin kişi bu belgeseli indiriyor. Filmin ikinci bölümünün sonunda insanlığın kurtuluşu için bir projeden söz ediliyor. Yeni Teknoloji temelli sosyal sistem ve Jaque Fresco’nun fikirleri…

Venüs Projesi…

Bir endüstriyel tasarımcı ve toplum mühendisi olan Jaque Fresco, hayatını bu projeye adamış. Kendi kendine üretim yapan tarlalar, paraya dayalı olmayan bir toplum, kısacası bundan çok başka bir dünya… Önümüzdeki günlerde Venüs Projesi ve Zeitgeist ile ilgili daha ayrıntılı yazılar da paylaşacağım sizlerle. Bu yazı konuya girişimiz olsun. Çünkü Zeitgeist Hareketi 15 Martı Zamanın Ruhu Günü olarak kabul ediyor.

Bizler de bugün ve her gün Google’da aradıklarımızla zamanımızın ruhunu bir başka biçimde oluşturuyoruz. Aslında internette aradıklarımız biraz da hayatta aradıklarımız olmalı. Belki de öyle… Gelin bütün bu karmaşanın yanında hayatta gerçekten ihtiyacımız olan kavramları, değerleri de arayalım arada bir Google’da… 15 Mart Zamanın Ruhu günü bunu yapmak için çok uygun. “Huzur” yazalım, “Mutluluk” yazalım, “Barış” yazalım, “Özgürlük” yazalım… Hayatta gerçekten nelere ihtiyacımız varsa onları arayalım Google’da. Bakalım bulabilecek miyiz? En azından çok tıklanmak isteyen siteler mecburen güzel cümleler kurmak zorunda kalırlar gelecek zamanlarda…

Bu az bir şey mi?

                                                                                         Kıvanç NALÇA