HALİL CİBRAN... Oklar ve Yaylar…

Yaşam öyküsünü okuyup garipsediğimden midir yoksa kötü çevirilerle birkaç şiiriyle karşılaştığımdan mıdır bilinmez Halil Cibran şiirlerinden pek tat alamayanlardandım. Düne kadar fazla şiirini okumuş da sayılmazdım. Fakat dün Halil Cibran’ın Tanrı Elçisi (Nebi) adlı meşhur kitabı elime ulaştı. Cahit Koytak çevirisiyle Kapı Yayınları’ndan çıkan kitabı eve dönüş yolunda bir solukta yarıladım. Gece de elimden bırakamadım.

Aslında ben akıl veren, kendince yol gösteren, hayatın ve yaşamın “gizli” sırlarını okura yukarıdan bakan bir üslupla açıklayan şiirlerden pek hazzetmem. Şiir kendi başına bir söz ve varlıktır benim için… Bence büyük büyük laflar etmek şiire yakışmaz. Fakat Cahit Koytak’ın Taraf Gazetesinde pazartesi günleri yayınladığı şiirleri severek takip edenlerdenim. Hala habersiz olanlar, günlük gazetede şiir olur mu diyenler varsa Cahit Koytak’ın dizeleriyle seslenmek isterim onlara;

günlerden bir gün, bir de bakıyorsunuz,

günün bütün gazeteleri, olacak şey mi,

ana sayfa manşetten son sayfanın

son satırına kadar şiir, şiir, şiir!

yer gök eteğini silkmiş ve bütün hazinelerini

günlük gazetelerin içine boşaltmış sanki.

Hint’ten, Çin’den kervanlar yüklerini

gölgesine indirmişler serlevhaların;

ve düşünün, göçmen kuş sürüleri,

kırlangıçlar, üveyikler, leylekler

vals yapıyor sahanlığında, haber sayfalarının.

 Onun çevirisi olunca bir başka şevkle okumaya başladım.

Kitap birbirinden bağımsız şiirlerden oluşmuyor… İnsanlar Tanrı Elçisi’ne soruyorlar. Bize Giysiler’den söz et diyorlar mesela… Bize Din’den söz et… Bize Ölüm’den söz et… Suç ve Ceza’dan, Aşk’tan, Evlilik’ten, İyi’den ve Kötü’den söz et… Hayata dair her şeyin olduğu bir şiir kitabı…

Beni en fazla etkileyen bölümse kucağında bebeği olan bir kadının “Bize çocuklardan söz et!” demesi üzerine Tanrı Elçisi’nin söyledikleri…

İnsanlık tarihinde ne hazin bir meseledir; “Babalar ve Oğullar”… İnsanın çocuk sahibi olma nedenleri de yüzyıllardır hemen hemen hep aynıdır.

Platon; “İnsan bedensel ölümsüzlük için kadına( o zamanlar sadece erkekler insan olarak tanımlanıyor), ruhsal ölümsüzlük için sanata yönelir.” Demiş.

O zamanlardan beri çoğumuz çocuklarımızı kendimizin bir tür uzantısı olarak görürüz. Ölümlü olduğumuzun bilinciyle yarım bıraktığımız serüveni onlar tamamlasın, onlar bizim yaptığımız hataları yapmasın, bizim bir derece üstümüz olsun isteriz. Bu, içinde iyi ve koruyucu bir taraf olsa da fazlasıyla bencil bir düşünce modeli… Biz yine Tanrı Elçisi’nin yanıtına dönelim;

“Çocuklarınız,

Sizin çocuklarınız değil, gerçekte.

Hayat’ın kendine karşı duyduğu özlemin oğulları, kızları onlar.

Sizden geçerek geliyorlar dünyaya,

Evet,

Ama siz değilsiniz yola çıktıkları kapı.

Ve sizinle beraber olsalar da,

Size ait değiller onlar.

Sevginizi verebilirsiniz onlara,

Ama düşüncelerinizi değil.

Kendi düşünceleri var, çünkü, onların.

Onların bedenlerinde barınabilirsiniz,

Ama ruhlarında değil.

Çünkü geleceğin evine yerleşir ruhları,

Onların.

Geleceğin evini de ziyaret edemezsiniz,

Rüyalarınızda bile.

Onlara benzemeye çalışabilirsiniz,

Ama sakın benzetmenin yollarını aramayın

Onları kendinize.

Çünkü hayat ne geri geri yürür,

Ne de oyalanır dünle, bugünle.

Çocuklarınızın canlı oklar olarak

 atıldığı yaylarsınız siz.

Okçu ebediyetin yolu üzerindeki

Nişan tahtasına gözünü diker

Ve bütün gücüyle gerer ki sizi,

Attığı ok hem hızlı gitsin, hem de

Hedef ne kadar uzak olursa olsun,

Bulsun hedefi.

Öyleyse, Okçunun elinde, O’nun

İstediği kadar

Gerilmeye, esnemeye bırakın kendinizi,

Çünkü, bakın, O, iyi uçan okları sevdiği kadar,

İyi gerilmesini bilen yayı da sever.”

Fazla söze gerek yok. Cahit Koytak çevirisiyle Kapı Yayınları’ndan çıkan Halil Cibran’ın Tanrı Elçisi adlı kitabını bütün şiir severlere tavsiye ediyorum…